Tác Giả Trần Đình Việt

Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh - Nhà Báo

Thế giới chỉ có hai loại người: Bóc lột và bị bóc lột.

Cũng như Anh, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan của thế kỷ 18, 19 khao khát thuộc địa, Pháp tranh đua đóng tàu thuyền, sắm vũ khí, tuyển người đi đến những vùng đất xa xôi, lạc hậu để chiếm đất, vơ vét tài nguyên. An Nam xứ Đông Dương trở thành miếng mồi cho kẻ xâm lược. Tháng 8-1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha nổ súng vào Đà Nẵng. Tháng 2-1859, Pháp đánh chiếm thành Sài Gòn. Năm 1883, về cơ bản chúng đã bình định được toàn cõi An Nam và bắt đầu đặt ách đô hộ.

Khi Nguyễn Tất Thành lớn lên, các phong trào vũ trang, văn hóa, kinh tế... của các nho sĩ, quan lại yêu nước và nhân dân bị đàn áp, khủng bố. Mọi sự đều bế tắc.

Nguyễn Tất Thành đã quyết định dừng chân ở Pháp, Người muốn sống đủ lâu nơi đây để hiểu tường tận sáu chữ: Tự Do - Bình Đẳng - Bác Ái. Tận mắt nhìn thấy đời sống người dân và xã hội Pháp, chủ nghĩa thực dân.

Thế giới chỉ có hai loại người: Bóc lột và bị bóc lột. Nguyễn chọn sống ở Pháp vì nơi đây có nhiều người Việt sinh sống, ngoài 10 vạn lính thợ và lính trận người Việt làm bia đỡ đạn cho Pháp trong chiến tranh. Nơi đây cũng có nhiều cư dân các nước thuộc địa của Pháp, Anh. Các hải cảng lớn, điểm giao thương buôn bán, vận tải thường xuyên nhộn nhịp vào ra. Thuận lợi cho việc tìm hiểu tin tức ở quê nhà.

Nhưng nước Pháp vừa qua một cuộc chiến tranh, kiệt quệ về kinh tế, nên Nguyễn phải vất vả mưu sinh. Nguyễn làm đủ việc như vẽ truyền thần, quảng cáo, đồ mỹ nghệ giả cổ, thợ ảnh... Còn thời gian học ngoại ngữ, giao lưu, mở rộng quan hệ với bạn bè. Những hoạt động như vậy đã hòa nhập Nguyễn với cộng đồng xã hội người lao động nghèo. Dần dà, từ hiểu biết, thấu cảm hoàn cảnh đi đến liên kết, rồi xuất hiện ý tưởng cùng nhau đoàn kết lập Hội, đoàn tương thân, tương ái.

Trăm Năm Một Thuở - Giáo Sư-Nhà Giáo Nhân Dân-Nhà Lý Luận-Phê Bình Văn Học Lê Đình Kỵ

Quý bạn đọc đang có trong tay một ấn phẩm dây và nặng. Dày thì số trang cho biết. Nặng thì tùy cảm xúc và sức cấm lên của từng người. “Của tin gọi một chút này làm ghi. Câu thơ thứ 356 trong Truyện Kiều, Nguyễn Du vẽ cảnh Kim Trọng nhặt được kim thoa và may mắn gặp lại Thúy Kiều như mối nhân duyên kỳ ngộ “Ràng trăm năm cũng từ đây”.

Thời gian là gi? Vô tận hay định ước. Bách tuế vi kỷ. Trăm năm tính cuộc vuông tròn... Tôi mạo muội đặt những chữ đầu tiên cho tựa đề cuốn sách: Trăm năm một thuở...

LÊ ĐÌNH KỴ, theo gia phả tộc Lê Đình Na Kham tuổi Nhâm Tuất, 1922. Nhưng trong lý lịch công tác, ghi ngày 4-4- 1923, ông sinh ra trong gia đình nông dân. Thân sinh có học qua chữ nho. Đó là một thiệt thòi vị trong nhà không có sách vở thì thư gì. Bù lại, ông có chỉ học tử nhỏ so với chúng bạn. Hết bậc tiểu học, ông ra Huế học ở trường Tư thục Việt - Anh rồi thi đậu tú tài 1. Năm 1944, thi đậu tú tài 2 tại trường Pétrus Ký sau mấy năm đèn sách ở Sài Gòn. Lực học giỏi, ông được phân thưởng của Hoàng hậu Nam Phương - Chính phủ Nam triều.

Trở lại quê nhà Quảng Nam, ông lập thân bằng nghề duyên học. Biến có Cách mạng Tháng Tám năm 1945, thấy giáo trì Lê Đình Kỵ nhiệt tinh tham gia phong trào thanh niên Phan Anh, hãng hải công tác Bình dân học vụ ở Hội An, rồi gia nhập quân đội.

Chính môi trường này, người trí thức tuổi ngoài hai mươi được giao nhiệm vụ ở cấp tiểu đoàn và trở thành Đảng viên Đảng Cộng sản. Vì lý do sức khỏe, ông xuất ngũ. Từ năm 1952 đến 1954, trở về nghề cũ, dạy học tại trường Trung học Lê Khiết, một trường nổi tiếng của Liên khu V thời chống Pháp.

Tập kết ra miền Bắc, thấy giáo Lê Đình Kỵ dạy học ở trường cấp 3 Nguyễn Trãi (Hà Nội) và trường Lương Ngọc Quyến (Thái Nguyên). Năm 1958, ông được chọn về dạy ở khoa Ngữ văn, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Sau 1975, tử thỉnh giảng, nhà giáo Lê Đình Kỵ trở thành biên chế chính thức của trường Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh (1980) nay là trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn cho đến lúc nghỉ hưu.

Một đời gắn bó với giáo dục, Lê Đình Kỵ được Đảng và Nhà ước phong tặng Giáo sư - Nhà giáo Nhân dân, Huân chương ao động hạng Nhất, Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng.

Ông mất ngày 24-10-2009, thiếu 13 năm là tròn 100. Lìa cõi thế ở tuổi 87, so với những người nổi tiếng trong Lê Đình chỉ phải 3 là đại thọ.

Lòng Nhân Ái Của Bác Hồ

Cuộc đời của vị lãnh tụ đã có bao nhiêu sách, báo, các công trình nghiên cứu, nhưng lần này cuốn sách hơn 500 trang gồm 2 phần: Phần 1, khoảng 40 trang tiểu luận của tác giả (Nhân ái Hồ Chí Minh); Phần 2, là tuyển chọn sưu tầm 54 câu chuyện đặc biệt của nhiều tác giả nổi tiếng trong ngoài nước (Muôn vàn tình thân yêu).

Lòng nhân ái của Bác Hồ là chủ đề xuyên suốt, những câu chuyện cảm động nhân văn gần gũi của vị lãnh tụ và danh nhân văn hóa thế giới, làm người đọc sẽ bất ngờ và chúng ta nhớ lại câu nói rất đúng của GS Trần Văn Giàu: “Đề tài về Hồ Chí Minh là nguồn giếng trời không bao giờ cạn”.

Phần tiểu luận của cuốn sách giúp chúng ta hiểu sâu chữ Nhân, chữ Dân trong lòng Bác Hồ và kết của tiểu luận dẫn lời cụ Hoàng Đạo Thúy: “Đến bây giờ tôi thấy rằng: Xa rời đạo đức của Hồ Chủ tịch là điều đau xót nhất”. Đó là lời nhắc nhở không chỉ thời cụ Hoàng Đạo Thúy mà có thể soi vào tình hình thời sự hiện nay… (Quảng Yên)