Mekong - Phù Sa Phiêu Bạt
Khải Đơn không phải là một tác giả mới. Cô là một cây bút quen thuộc với bạn đọc qua nhiều bài xã luận gây chú ý trên báo chí, mạng xã hội và nhiều tác phẩm đã xuất bản như Đừng tháo xuống nụ cười (2014), Sài Gòn - Thị thành hoang dại (2015), Ta có bi quan không? (2017), Gập ghềnh tuổi 20 (2017). Các tác phẩm của cô chủ yếu viết về lối sống, tâm thế giới trẻ thành thị, lan tỏa thái độ sống tích cực.
Với Mekong, phù sa phiêu bạt, Khải Đơn thể nghiệm một hướng viết khác: du ký. Nhưng không phải du ký “check in” điểm đến, cảnh đẹp và ăn gì chơi gì. Đó không phải những chuyến du lịch chớp nhoáng, ào ào lũ lượt vội đến vội đi. Khải Đơn đi nhiều, nhưng ở mỗi nơi đi qua, cô đều cố gắng tìm đến những ngóc ngách ẩn mật, khám phá một đời sống che đậy bên dưới cái lạ, cái mới, sự hào nhoáng bề mặt.
Cuốn sách chia làm bốn phần: Thái Lan, Campuchia, Lào & Myanmar và Việt Nam. Đây là năm quốc gia hạ nguồn, đang thụ hưởng nguồn tài nguyên thiên nhiên, nhân văn mà dòng Mekong mang lại. Nhưng đây cũng là khu vực chịu ảnh hưởng bởi những thay đổi cực đoan đang diễn ra ở vùng thượng lưu dòng sông này. Không tham vọng chuyển tải những quan điểm mang tính đại tự sự, Khải Đơn lặng lẽ với những chuyến du hành cá nhân đơn độc để kể câu chuyện những số phận: số phận một giới tuyến, một cây cầu hay một con người vô danh lưu lạc...
Ở Campuchia, đó là những đứa bé nhà quê nghèo đói lên thành phố phục vụ tình dục cho khách Tây thích tìm “của lạ”, đó là ngôi đền nằm chênh vênh nơi đường biên giới Campuchia - Thái Lan, một điểm nóng tranh chấp, một đường biên mong manh vô hình có đời sống riêng. Ở Thái Lan, đó là những phận người hoang mang đi tìm lại bản dạng giới, là cung đường đẫm máu người trên chiếc cầu bắc qua sông Kwai huyền thoại, là vị sư quyết tâm giữ rừng cho quê hương, là thị trấn nơi những thuyền nhân Việt Nam ngày xưa dạt đến. Ở vùng đồng bằng châu thổ sông Cửu Long thuộc Việt Nam, đó là những cồn lở, nhà trôi, những con cá khổng lồ chỉ còn trong huyền thoại. Ở Myanmar, đó là xung đột tôn giáo bên dưới vẻ bề ngoài tưởng chừng êm ả và cuộc truy quét cả một dân tộc bị cố tình nhấn chìm vào quên lãng. Và ở Lào, đó là phẳng lặng và cuộc sống an lành của một vùng đất giữ gìn truyền thống Phật giáo Tiểu thừa...
Những con người bình thường, những cảnh sống trôi nổi, những sinh phần buồn bã, lãng quên được lưu giữ lại trên trang viết của Khải Đơn có sức lấp lánh như những hạt phù sa lang thang mà dự phần làm nên cuộc sống lớn lao của Mekong, dòng sông có một lịch sử, một thực tại đặc biệt, một tương lai bất định.
Tác giả cũng hòa mình vào trong dòng chảy phù sa phiêu bạt ấy để trang viết ánh lên những giá trị của dấn thân, trầm tư, thấu hiểu và yêu thương.
Điều đó làm cho du ký của nhà văn trẻ này mang một sức sống hướng nội, một sự quyến rũ rất riêng, khó lẫn vào dòng chảy sách du ký của những người cùng thế hệ.
Sài Gòn Những Biểu Tượng
Sài Gòn, những biểu tượng là cách tiếp chạm nhỏ nhẹ, bặt thiệp và truyền cảm hứng với một vấn đề lớn lao của đô thị. Sài Gòn trong tập sách này, dù là quá khứ xa hay hiện tại gần, dù là tiếng nói nghiêm cẩn của khoa học hay là những xúc cảm bay bổng, dù nói về con người hay cửa nhà, di sản hay môi trường… thì đều hàm chứa những tâm tình và nỗ lực tìm tòi hiểu biết.
PHANBOOK & NXB Văn hóa – Văn nghệ trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!
VỀ TÁC PHẨM
Đọc, hiểu Sài Gòn qua hệ thống biểu tượng là một ý tưởng thú vị. Nhưng đó lại là một tham vọng lớn lao, khó thực hiện trong điều kiện nghiên cứu hiện tại, nhất là với một thành phố mà tiến trình lịch sử chỉ qua ba thế kỷ, không dài như nhiều đô thị khác ở phương Tây, nhưng dòng chảy văn hóa của nó thì đã kinh qua nhiều thác ghềnh và mạch ẩn, huyền thoại và nhiễu động thực tế.
Khởi đi từ ý tưởng bài viết trong phần Biên khảo của nhà nghiên cứu Hà Vũ Trọng về biểu tượng kiến trúc và điêu khắc trên các công trình mang hình thái Đông Dương, chúng tôi mạo muội đặt tựa cho tập sách này là “Sài Gòn, những biểu tượng”. Đó không phải là cách giải quyết vấn đề, mà là gợi mở, mời gọi những cuộc tìm tòi, khảo cứu, khai quật, khám phá và ghi nhận về hệ giá trị Sài Gòn.
Góp vào ý hướng chủ đạo đó, còn có bài nghiên cứu của chuyên gia Nguyễn Đức Hiệp – “Thương mại người Việt đầu thế kỷ 20 ở Sài Gòn và Chợ Lớn”. Bài viết điểm lại những đóng góp của làn sóng thương nghiệp, sự trỗi vượt của một số thương hiệu đầu tiên trên đất Sài Gòn - Chợ Lớn, bước đầu xác lập vị thế kinh tế cho một đô thị, mà về sau, chúng ta gọi là “đầu tàu kinh tế”, “trung tâm kinh tế” quan trọng của đất nước.
Biểu tượng, từ đây không dừng lại ở khía cạnh vật thể, mà triển khai rộng hơn những gì phóng chiếu từ nội hàm lịch sử, văn hóa thị dân; là khởi sinh, tiếp biến cho đến tổng hòa những dấu chỉ nội tại để nhận diện/nhận biết Sài Gòn. Đó là những tiêu điểm văn hóa, nhân văn, bao gồm những chuyển động trong giáo dục, văn chương, nghệ thuật mang tính đặc thù của thị dân, theo đó, là sự tỏa sáng của những nhân vật, cả nổi tiếng và vô danh, phát lộ những gì được xem là biểu trưng cho linh hồn của nơi chốn.
Các bài viết của quy hoạch sư Nguyễn Đỗ Dũng, dịch giả Trần Đức Tài, nhà nghiên cứu Huỳnh Như Phương, nhà thơ Du Tử Lê, nhà báo Lưu Vĩ Lân, Nguyễn Quốc Việt về cảnh quan tinh thần, đời sống con người Sài Gòn trong quá khứ cho đến các cảm nhận, thao thức về cuộc chuyển dời hôm nay của các tác giả: Phan Triều Hải, Nam Thụ, Bảo Uyên, Nguyễn Cường, Trương Gia Hòa… đặt trong cảm thức không gian biểu tượng, phần nào, như đã nói, có thể gợi mở hứng thú cho những cuộc kiếm tìm dấu chỉ văn hóa đô thị Sài Gòn trong thời gian tới.
Sài Gòn, những biểu tượng là cách tiếp chạm nhỏ nhẹ, bặt thiệp và truyền cảm hứng với một vấn đề lớn lao của đô thị. Sài Gòn trong tập sách này, dù là quá khứ xa hay hiện tại gần, dù là tiếng nói nghiêm cẩn của khoa học hay là những xúc cảm bay bổng, dù nói về con người hay cửa nhà, di sản hay môi trường… thì đều hàm chứa những tâm tình và nỗ lực tìm tòi hiểu biết.
Hiểu và yêu Sài Gòn, trong chiều kích đó, là sự chưng cất giá trị hôm qua nối liền với hôm nay; gửi gắm giấc mơ chung về một đô thị phát triển bền vững, sung túc kinh tế và nhân văn.
Khúc thụy du là tập thơ đánh dấu sự trở lại của tiếng thơ Du Tử Lê. 50 bài thơ tình, thơ thế sự đã được phổ nhạc, rất phổ biến của Du Tử Lê trong nửa thế kỷ qua đã được tuyển chọn trong tập thơ này với một sự sàng lọc kỹ lưỡng của chính tác giả và những người làm sách tâm huyết.
VỀ TÁC PHẨM
Thơ Du Tử Lê, loài thơ được tạo nên bởi phẩm tính thi sĩ mạnh mẽ tới mức, chúng dẫu có mang những khuôn thức, thì nội tại cũng luôn quẫy đạp để tìm cái vô hạn; xác chữ dẫu có khoác vào khái niệm thì cũng chỉ để hướng tới cái tình ý ngoài lời. Và trên đơn vị bài thơ, dẫu được xác định tọa độ bằng những hệ tứ xuyên suốt thì đó cũng chỉ là những tọa độ hư ảo.
Những bài thơ tụng ca nhân tình, quê xứ, yêu đương trong tập thơ này đã là chất men phiêu lãng cất cánh thành ca từ trong những sáng tác nổi tiếng của các nhạc sĩ tài hoa: Phạm Duy, Phạm Đình Chương, Anh Bằng, Đăng Khánh, Trần Duy Đức…
Tập thơ gói lại rất nhiều sáng tác nổi tiếng của Du Tử Lê: Khúc Thụy Du, Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển, Ta tiếc thiên đường mới lập xong, Người từ phương Đông qua,… và cập nhật sáng tác mới nhất của ông: Nuôi người, trang sách thơm.
Thơ Du Tử Lê sống động, khiêm cung và bao dung trong lòng công chúng, hóa giải trước muôn trùng định kiến, bay trên những đứt gãy thế cuộc lẫn đời riêng.
Tuyển thơ Khúc Thụy Du (thuộc tủ sách Tinh hoa Sài Gòn do Phanbook tổ chức) là một kết tinh tương thích với lối đọc thơ, sống thơ của ngày hôm nay!
VỀ TÁC GIẢ
Nhà thơ Du Tử Lê sinh năm 1942 tại Hà Nam. Tác giả của 70 tập thơ, văn xuôi. Năm 1954, theo gia đình di cư vào Nam. Cựu học sinh trường Chu Văn An, Trần Lục. Học Đại học Văn khoa Sài Gòn. Tu nghiệp báo chí tại Indianapolis, Indiana (1969). Giải thưởng Văn chương Toàn quốc tại Sài Gòn năm 1973 (tập Thơ tình Du Tử Lê 1967-1972).
Định cư Mỹ từ 1975
Thập niên 1980-1990, thơ ông xuất hiện trên Los Angeles Times và New York Times. Có thơ được dịch trong tuyển tập Understanding Vietnam (liên Đại học Berkeley, UCLA, London ấn hành; là sách giáo khoa về văn học Việt Nam cho nhiều đại học tại Âu châu).
Một trong sáu nhà thơ Việt Nam thế kỷ 20 có thơ dịch trong tuyển tập World Poetry - An Anthology of Verse from Antiquity to Our Time (W.W. Norton New York, 1998)
Từng thuyết trình về sáng tạo thơ ca tại một số đại học tại Mỹ, Pháp, Đức và Úc châu
Hiện cư ngụ tại Garden Grove, Nam California (Mỹ).
TRÍCH ĐOẠN
“như con chim bói cá
tôi lặn sâu trong bùn
hoài công tìm ý nghĩa
cho cảnh tình hôm nay”
(Khúc Thụy Du, 1968)
“Mộng đời bất tuyệt” của Nguyễn Tường Bách, ghi lại những xúc cảm, chiêm nghiệm thâm trầm của ông trong những ngày xa xứ. Đó là ký ức vọng về từ tuổi thơ nơi quê nghèo nhưng trong trẻo, lung linh: từ mùa lụt, hương sen, tiếng ve sầu cho đến những câu chuyện nhuốm màu tâm linh… Nhưng ở đó, còn là những câu chuyện đời rất thật, trôi nhẹ nhàng như áng mây vô ưu qua trang viết của nhà văn, gợi mở nhiều suy ngẫm.
VỀ TÁC PHẨM
Sinh ra và lớn lên ở Huế, giữa những năm tháng nghèo khó nhưng tuổi thơ êm đềm đã in sâu vào trong trí nhớ của tác giả, người đàn ông đã qua tuổi trung niên. Những kỷ niệm tuổi thơ cùng bao ký ức với những ngày lụt được nghỉ học, lội nước, làm nơm bắt cá,… đi vào trang viết của ông đầy lay động.
Trong mối tương giao với thiên nhiên, con người trở nên nhỏ bé, chìm đắm vào cõi sáng tạo vô biên, sự thâm trầm miên viễn của tạo hóa. “Trong thiên nhiên, trong những ngày đầy bóng tối và giá lạnh, sức sống và vẻ đẹp vẫn ẩn nhẫn chờ chực để được thể hiện”, chính vì thế, qua những bể dâu, qua những biến cố của cuộc đời, con người “sẵn sàng quên những thương tổn của mười hai tháng qua, của một đoạn đời mấy mươi năm qua để sống với khát vọng của mình” và vẫn yêu thương đời, bất kể gánh nặng của cuộc mưu sinh, bất kể những tổn thương, run rủi.
Trên một chuyến bay về Đức, ông gặp những con người di cư sang Hoa Kỳ với biết bao nhiêu mộng tưởng. Những con người chật vật trong chiếc áo cuộc đời, rời bỏ quê hương mong tìm một cuộc đời ấm êm nơi đất khách mà đâu biết điều gì đang chờ đợi mình. Và còn có những con người khác, ngày đêm mưu sinh trên những con hẻm Sài Gòn. Họ sống bình lặng, yêu thương nhau, bao dung và hào phóng với nhau.
Tập sách mỏng này còn là sự chậm rãi chiêm nghiệm về thời gian, những bể dâu thế cuộc khi tác giả khám phá các nền văn minh lớn, những vương quốc bị lãng quên, những con người vô danh trên ván cờ lịch sử… Trong lần tái bản này, tác giả có bổ sung một bài viết đặc biệt - Ngàn xưa vọng tiếng - nói về nỗi đau vong quốc. Ông viết: “Làm sao ngủ yên được khi không có chốn để về?(...) Mất quê hương và nguồn gốc văn hóa là nỗi đau xót lớn nhất mà nhiều dân tộc trên thế giới phải gánh chịu.”
…
Đọng lại trong “Mộng đời bất tuyệt” là “lòng thương yêu và sự trọng thị lẫn nhau giữa người và người”.
Phanbook tái bản tác phẩm này mở đầu cho loạt sách tản văn, tùy bút của Nguyễn Tường Bách – cây bút được nhiều độc giả mến mộ bởi phong cách văn chương lịch lãm, duy mỹ và giàu suy tư.
Phanbook sắp xuất bản sách cùng tác giả:
- Mùi hương trầm
- Đường xa nắng mới
- Đêm qua sân trước một cành mai
…
VỀ TÁC GIẢ
Nhà văn Nguyễn Tường Bách sinh năm 1948 tại Thừa Thiên – Việt Nam, hiện sống tại CHLB Đức.
Ông tốt nghiệp Kỹ Sư xây dựng năm 1975, tốt nghiệp Tiến sĩ Kỹ thuật (Dr.-lng) năm 1980 và làm việc cho một số công ty ở Đức.
Là tác giả của các tập bút ký: Đường xa nắng mới, Mùi hương trầm, Lưới trời ai dệt, Đêm qua sân trước một cành mai, Đường rộng thênh thang.
Ngoài ra, còn là dịch giả của: Con đường mây trắng (Anagarika Govinda), Đối diện cuộc đời (Jiddu Krishnamurti), Sư tử tuyết bờm xanh (Surya Das), Thiền trong nghệ thuật bắn cung (Eugen Herrigel), Đạo của vật lý (Fritjof Capra)…
Sách kỹ năng sống, Sách nuôi dạy con, Sách tiểu sử hồi ký, Sách nữ công gia chánh, Sách học tiếng hàn, Sách thiếu nhi